فلج مغزی نوزاد

فلج مغزی نوزاد چیست ؟ به دنبال آسیب‌ها وارد شده به مغز بالغ نشده پیش از تولد و یا هنگام تکامل، بیماری فلج مغزی ایجاد می‌شود. بیماری فلج مغزی نوعی اختلال حرکتی است که علاوه بر حرکت، در حفظ تعادل بدن، ساختار قامتی، تونوس عضلانی (سفتی عضلات) نیز موثر است.

فلج مغزی شایع‌ترین اختلال حرکتی بدن در دوران کودکی است. علائم مربوط به این اختلال حرکتی در دوران شیرخواری و یا سن قبل از دبستان بروز می‌کنند.

عوارض ناشی از بیماری بر عملکردها مختلف بدن است و شدت آن از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است. مثلا ممکن است یک فرد اصلا نتواند راه برود، از طرف دیگر، فردی برای راه رفتن نیاز به وسایل خاص و کمک داشته باشد و هم‌چنین فرد دیگری بدون کمک و تنها کمی مشکل در راه رفتن داشته باشد.

انواع مختلفی از فلج مغزی وجود دارد که بر اساس نوع ناهنجاری در حرکت و با توجه به نواحی مغزی که تحت تاثیر قرار گرفته‌اند، طبقه‌بندی می‌شوند.

منبع: فلج مغزی نوزاد

انواع فلج مغزی

همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم فلج مغزی یکی از شایع‌ترین اختلالات حرکتی دوران کودکی است که بر حرکت، تعادل، تونوس و سفتی عضلات موثر است. با توجه به منطقه مغزی درگیر، انواع مختلفی از اختلالات حرکتی به وجود می‌آید. انواع مختلف فلج مغزی عبارتند از:

اسپاستیک

رایج‌ترین نوع فلج مغزی است که تونوس عضلانی در آن افزایش می‌یابد. افزایش تونوس عضلانی یعنی عضلات سفت و خشک شده و در نتیجه آن ناهنجاری حرکتی به وجود می‌آید. فلج مغزی اسپاستیک نیز انواع مختلفی دارد:

دی‌پلژی: یا همان فلج دو اندام است. معمولا تونوس عضلانی پاها افزایش یافته و دست‌ها یا درگیر نشده‌اند یا کمی درگیرند.

همی‌پلژی: فلج نیمه اندام که معمولا فقط یک سمت بدن درگیر شده و دست‌ها بیشتر از پاها تحت تاثیرند.

کوادری‌پلژی: فلج چهار اندام که شدیدترین نوع فلج مغزی است و علاوه بر چهار اندام، صورت و تنه نیز درگیرند.

دیس‌کنتیک

طی فلج مغزی دیس‌کنیتیک تونوس عضلانی فرد بیمار مدام تغییر می‌کند و از خیلی سفت تا خیلی شل متفاوت است.

ممکن است بلع، گفتار، مکیدن در صورت درگیری صورت و زبان نیز دچار مشکل شوند.

به علاوه کنترل حرکات پاها، دست‌ها، بازوها، مچ سخت بوده که منجر به اشکال در راه رفتن و نشستن می‌شود.

آتاکسی

اختلال در تعادل و هماهنگی است. فرد در حرکات سریع و حرکاتی که نیاز به توجه و کنترل بالا دارند، مشکلاتی دارد.

مختلط

فرد مبتلا نشانه‌ها بیش از یک نوع فلج مغزی را نشان می‌دهد. شایع‌ترین نوع فلج مغزی مختلط، “اسپاستیک_دیس‌کنیتیک” است.

نشانه‌ها مربوط به فلج مغزی

با توجه به اینکه انواع مختلفی از فلج مغزی وجود دارد،علائم و نشانه‌ها ایجاد شده نیز متفاوت است. احتمالا علامت اصلی فلج مغزی نوزاد را تاخیر در انجام حرکات متناسب با سن می‌دانند. یعنی انجام حرکاتی مانند غلت زدن، ایستادن، نشستن، راه رفتن و… در سن مناسب ایجاد نمی‌شود.

دیگر علائم فلج مغزی عبارت است از:
تغییر تونوس عضلانی
عدم تعادل و هماهنگی
کار کردن با یک سمت بدن
اختلال در بلع
مشکلات راه رفتن
ناتوانی نوزاد در مکیدن
تکلم دشوار

بررسی علل ایجاد فلج مغزی نوزاد

اغلب موارد ابتلا قبل از تولد و یا هنگام تکامل مغز رخ می‌دهد. علت دقیق فلج مغزی نوزاد در بسیاری از موارد مشخص نیست. برخی از علل ابتلا شامل موارد زیر هستند:

ابتلا مادر باردار به عفونت‌ها که موجب تاثیر بر جنین در حال رشد خواهد شد.
جهش‌ها و تغییرات ژنی
کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز طی مراحل زایمان که البته نقش کمی در بروز این اختلال دارد.
خونریزی مغزی جنین یا نوزاد
سکته مغزی نوزاد که منجر به اختلال در خون‌رسانی به مغز می‌گردد.
عفونت‌ها نوزادی مانند مننژیت که التهاب غشاها مغز و نخاع را ایجاد می‌کند.
صدمه به سر به دنبال تصادف و افتادن در کودکان زیر یک سال
بارداری چند قلو، وزن نوزاد کمتر از ۲/۵ کیلوگرم، زایمان زودرس و جلوتر از ۳۷ هفته نیز از عواملی هستند که ریسک فلج مغزی نوزاد را بالا می‌برند.

درمان

درمان قطعی برای فلج مغزی وجود ندارد و روش‌ها درمانی موجود می‌تواند در بهبود کیفیت زندگی مبتلایان موثر باشد. به برخی از روش‌ها درمانی را در ادامه اشاره می‌کنیم.

دارودرمانی

جهت بهبود عملکردها فرد و کنترل درد، کاهش سفتی و انقباض عضلات می‌توان از دارو استفاده نمود. برای شل کردن عضلات می‌توان از داروها مانند دیازپام، دانترولن، باکلوفن استفاده کرد.

دیازپام در طولانی مدت به علت ریسک وابستگی کاربرد ندارد. هم‌چنین ممکن است باکلوفن از طریق پمپی که با جراحی زیر پوست شکم قرار داده می‌شود و به کمک یک لوله به نخاع پمپ شود.

تزریق بوتاکس در درمان سفت شدن عضله موثر است. معمولا کودک هر سه ماه یک بار نیاز به تزریق این آمپول دارد. عوارض ناشی از تزریق بوتاکس شامل درد ناحیه تزریق، اشکال در بلع و تنفس است.

جراحی

جراحی ارتوپدی در کودکانی که ناهنجاری‌ها شکلی دارند با هدف قرار گرفتن اندام‌ها در محل صحیح خود ممکن است به عنوان یکی از روش‌ها درمانی انجام شود.

کاردرمانی و گفتاردرمانی

کاردرمانگر به کودک برای کسب استقلال در زمینه‌ها مختلف فعالیت‌ها روزانه کمک می‌کند. اگر کودک مشکلاتی در زبان و گفتار دارد، با کمک گرفتن از حرفه گفتاردرمانی می‌توان به او کمک کرد.

فیزیوتراپی

ورزش‌ها و تمرینات درست و اصولی و تکرار آن‌ها در نهایت به بهبود اوضاع تعادل، حرکت، افزایش قدرت بدنی، انعطاف‌پذیری کمک می‌کند.

برای دریافت مشاوره در زمینه غذای کودک زیر یک سال می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

منبع: فلج مغزی نوزاد